Karakterverschillen bij kinderen

Alle kinderen hebben een verschillend karakter. Is jouw kind een stuiterbal en kan hij zijn ei in de speeltuin helemaal kwijt (terwijl jij met bonzend hart toekijkt hoe hij net niet van de glijbaan valt)? Stapt hij makkelijk op anderen af en maakt hij snel contact? Of misschien is jouw kind meer van het kaliber van rustig de kat uit de boom kijken en speelt hij graag alleen.

Alle kinderen hebben een verschillend karakter. In dit artikel lees je over karakterverschillen bij kinderen.

Naast de verschillen in uiterlijke kenmerken verschillen kinderen ook flink in karakter. En dat mag ook, want ieder kind is uniek. Aan ouders de taak om om te leren gaan met de karaktereigenschappen van hun kind.

Introvert versus extravert

Al vanaf de geboorte van je baby kun je verschillen in karakters zien bij een baby. Slaapt je baby veel en is hij rustig en tevreden of is je baby juist veel wakker en kijkt hij veel om zich heen en maakt hij veel contact? Sommige baby’s vinden het prima om een uurtje in de box te liggen en krijgen geen genoeg van de mobile, terwijl anderen het met vijf minuten al weer voor gezien houden en weer iets anders willen. Het karakter en temperament van je baby zijn aangeboren. Je kind wordt ook gevormd door omgevingsfactoren als de plaats in de kinderrij (is hij de oudste, middelste of de jongste), opvoeding en liefde die hij krijgt. Maar of hij extravert of introvert is, is dus in aanleg aanwezig.

Temperament

Ontwikkelingspsycholoog Jerome Kagan deed onderzoek aan de Harvard University. Hij onderzocht het temperament van 450 baby’s van 4 maanden oud. Dit deed hij door de baby’s iedere 20 seconden nieuw speelgoed te laten zien. Sommige baby’s begonnen te huilen en met hun armpjes en beentjes te spartelen. Deze baby’s, die sterk op de prikkels reageerden, zijn reactief. Andere baby’s lachten als ze het speelgoed zagen en begonnen geluidjes te maken en bleven kalm. Zij reageerden dus minder heftig op de prikkels en zijn non-reactief. De reactieve baby’s waren op 11-jarige leeftijd verlegener en schuwer dan de non-reactieve baby’s die socialer en opener leken. Uit Kagans onderzoek blijkt dus dat karaktereigenschappen aangeboren zijn. Een stemming als vrolijk, chagrijnig of verdrietig kan veranderen, maar karaktertrekken als open, teruggetrokken, nieuwsgierig of fantasierijk, zijn niet tijdelijk. Ook al ga je op je kop staan, een karaktereigenschap verander je niet. Er blijven dus altijd karakterverschillen bij baby’s bestaan want geen enkel mens is hetzelfde, zelfs niet met dezelfde opvoeding.

Kijk naar je baby’s karakter

Of je baby nou teruggetrokken, wild, verlegen of juist impulsief is, het is belangrijk dat je het karakter van je baby respecteert en accepteert. Frans Plooij: “Of je gelukkig bent, wordt voor een groot deel bepaald of je mag zijn zoals je bent. Een kind moet het gevoel hebben dat hij er zijn mag. Een rustig jongetje dat graag tekent en puzzelt, maar door zijn vader steeds opgepord wordt om een potje te voetballen, kan onzeker worden.” Toch kan het lastig zijn als je bijvoorbeeld op een verjaardagsfeestje ziet dat je kind teruggetrokken is en weinig contact maakt met anderen. Veel ouders vinden het namelijk leuk als hun kind enthousiast meedoet. Lisette (35), moeder van Feline (2): “Als we op visite gaan of in de speeltuin zijn, dan is Feline altijd in een straal van een meter om me heen. Ze durft niet op de schommel of op de glijbaan en zit constant aan mij ‘geplakt’.” Volgens Frans Plooij is het niet verstandig om Feline teveel te ‘pushen’ om toch van de glijbaan te gaan of contact te maken met de mensen bij wie ze op bezoek zijn. Frans: “Als je kind liever thuis speelt en niet warm loopt voor de speeltuin, dan hoef je dat ook niet op te zoeken. Kijk waar je kind zich prettig bij voelt. En als Feline de speeltuin wel leuk vindt, maar daar liever alleen in de zandbak speelt, dan is dat ook prima.”

Regels en grenzen

Heb je een lekker temperamentvolle baby, dat graag op onderzoek uitgaat en van leven in de brouwerij houdt? Dan doe je hem waarschijnlijk geen groter plezier dan er op uit te gaan. In een speeltuin of op de kinderboerderij kan hij rennen, klimmen en klauteren. Maar wat als hij dat klimmen en klauteren ook graag in de boekenkast doet? Frans Plooij: “Een kind mag zichzelf zijn, maar er gelden natuurlijk wel regels en grenzen. Een belangrijke regel is dat je anderen en jezelf geen pijn doet en dat je geen schade aanbrengt aan spullen. Je hoeft dus niet te tolereren dat een kind in de kast of op de bank klimt. Zeg niet constant ‘doe eens rustig’, hierdoor kan hij zich niet geaccepteerd voelen. Maar vanaf 15 maanden, als de sprong van principes genomen is, kan je kind wel regels begrijpen. Corrigeer hem dus als hij over de schreef gaat.”

Totaal anders

Ouders die twee of meer kinderen hebben, merken vaak een enorm karakterverschil tussen hun kinderen. Was de eerste drukker en temperamentvoller, dan kunnen ze het een stuk ‘makkelijker’ vinden als de tweede wat rustiger en meegaander is. Maar is het niet lastig als je twee totaal verschillende kinderen hebt? En moet je ze anders benaderen? Frans Plooij: “Ook hier geldt weer: neem ieder kind zoals hij is. Zorg er wel voor dat een drukker, extravert kind een rustiger, introvert kind niet overschreeuwt. Zorg dat alle kinderen wat aandacht betreft evenveel aan bod komen.”